डिप्रेशन (नैराश्य/उदासीनता) हा एक मानसिक आजार आहे ज्यामध्ये व्यक्तीला सतत उदास, निराश, आणि आनंदाचा अभाव वाटतो. दैनंदिन कामे, नाती, आणि आवडत्या गोष्टींमध्ये रस कमी होतो. हा आजार मूड डिसऑर्डर प्रकारात मोडतो आणि जगभरात सर्वाधिक आढळणारा मानसिक आजार आहे.

कारणे (Causation):

डिप्रेशन होण्याची अनेक कारणे असू शकतात:

मानसिक तणाव किंवा त्रासदायक घटना: जसे की शोक, नातेसंबंध तुटणे, नोकरी जाणे.

मेंदूतील रासायनिक असंतुलन: मेंदूतील न्यूरोट्रांसमीटरमध्ये असंतुलन झाल्यास मूडवर परिणाम होतो.

जीवनातील मोठ्या घटना: जसे की प्रियजनाचा मृत्यू, घटस्फोट, आर्थिक अडचणी.

अनुवांशिकता: कुटुंबात डिप्रेशनचा इतिहास असल्यास धोका वाढतो.

शारीरिक आजार किंवा हार्मोनल बदल: जसे की थायरॉईड, प्रेग्नन्सीनंतर बदल.

एकटेपणा किंवा सामाजिक आधाराचा अभाव.

मादक पदार्थांचे सेवन किंवा व्यसन.

लक्षणे (Signs and Symptoms):

डिप्रेशनची लक्षणे व्यक्तीगणिक वेगवेगळी असू शकतात, पण सर्वसाधारणपणे खालील लक्षणे आढळतात:

सतत उदास किंवा निराश वाटणे, चिडचिड होणे

कोणत्याही गोष्टीत रस न वाटणे, आनंद न मिळणे

भूक कमी होणे किंवा वाढणे, वजनात बदल

झोपेचा त्रास – कमी झोप येणे किंवा जास्त झोप येणे

सतत थकवा जाणवणे, शक्ती कमी वाटणे

नकारात्मक विचार, स्वतःला कमी लेखणे, आत्मगौरवाचा अभाव

निर्णय घेण्यात अडचण, लक्ष न लागणे

सतत रडू येणे किंवा भावनांवर ताबा न राहणे

एकटं राहावंसं वाटणं, सामाजिक संपर्क टाळणे

आत्महत्येचे विचार किंवा प्रयत्न.