सिंधुदुर्गनगरी :  भारत सरकारच्या पर्यटन मंत्रालयाने ग्रामीण पर्यटन स्पर्धांची दुसरी आवृत्ती जाहीर केली आहे. सर्वोत्कृष्ट पर्यटन गाव आणि सर्वोत्कृष्ट ग्रामीण होमस्टे स्पर्धा 2024 पर्यटन उद्योगाचा शाश्वत विकास हे ध्येय ठेवून देशातील सर्वोत्तम ग्रामीण पद्धतींना चालना देणे आणि प्रोत्साहन देणे हे या स्पर्धांचे उद्दिष्ट आहे. दोन्ही स्पर्धांसाठी फॉर्म भरण्याची अंतिम तारीख 31 डिसेंबर 2023 रोजी रात्री 11.59 वाजेपर्यंत आहे.

सिंधुदुर्ग जिल्हा, कोकण किनारपट्टीवरील आश्रयस्थान, त्याच्या मूळ समुद्रकिनारे, हिरवेगार निसर्गचित्रे आणि सिंधुदुर्ग किल्ल्यासारख्या ऐतिहासिक चमत्कारांनी मोहित करतो. प्रदेशाचे नैसर्गिक सौंदर्य, उबदार स्थानिक आदरातिथ्य आणि समृद्ध सांस्कृतिक परंपरा, हे एक अद्वितीय गंतव्यस्थान बनवते. पर्यटन मंत्रालयाने सर्वोत्कृष्ट पर्यटन गाव आणि सर्वोत्कृष्ट ग्रामीण होमस्टे स्पर्धा सुरू केल्यामुळे  जिल्हाधिकारी दोन्ही स्पर्धांसाठी जास्तीत जास्त नामांकने आमंत्रित करत आहेत.

या दोन स्पर्धांमध्ये सहभागी होण्याचे थोडक्यात निकष पुढीललप्रमाणे आहेत.
सर्वोत्तम ग्रामीण होमस्टेसाठी पात्रता निकष, स्पर्धेचे 13 श्रेणींमध्ये वर्गीकरण करण्यात आले आहे ज्यामध्ये काही हिरवे, समुदाय संचालित, महिलांचे नेतृत्व, सर्व समावेशक, वारसा आणि संस्कृती, क्लस्टर इत्यादि. ग्रामीण होमस्टे हे ग्रामीण भागात असले पाहिजे. ग्रामीण होमस्टे किमान एक वर्ष चालू असणे आवश्यक आहे. ग्रामीण होमस्टे राज्याकडे नोंदणीकृत असणे आवश्यक आहे. ग्रामीण होमस्टेमध्ये योग्य सुलभता असावी. एक ग्रामीण होमस्टे जास्तीत जास्त 3 श्रेणींसाठी अर्ज करू शकतो.

सर्वोत्तम पर्यटन गावासाठी पात्रता निकष, स्पर्धेचे 10 प्रकारांमध्ये वर्गीकरण केले आहे. वारसा, कृषी पर्यटन, हस्तकला,  जबाबदार पर्यटन,आध्यात्मिक आणि निरोगीपणा, साहसी पर्यटन, समुदाय संचालित, इत्यादी. अर्ज व्यक्तींसाठी खुले नाहीत. कमी लोकसंख्येची घनता आणि 25,000 पेक्षा जास्त रहिवासी नाही. प्रसिद्ध ठिकाणे, पर्यटन स्थळे किंवा लँडस्केपच्या त्रिज्येमध्ये स्थित. शेती, हस्तकला, पाककृती इत्यादींसह पारंपारिक क्रियाकलाप असणे.

दोन्ही स्पर्धांची मुख्य उद्दिष्टे ग्रामीण स्थळांचा विकास, ग्रामीण लोकसंखेची सक्षमीकारण, नैसर्गिक व सांस्कृतिक संसाधनाचे संरक्षण त्याच बरोबर प्रगती व डिजिटलायझेशन. स्पर्धांसाठी सहभागी गावे किंवा ग्रामीण होमस्टेचे मूल्यांकन सहभागींनी पूर्ण केलेले SDG चे (शाश्वत विकास उद्दिष्टे) लक्षात घेऊन तीन श्रेणींमध्ये केले जाईल: जिल्हा, राज्य आणि राष्ट्र मूल्यमापन समिती. पात्रता निकष आणि अर्ज कसा करावा याबद्दल अधिक माहितीसाठी http://www.rural.tourism.gov.in या संकेतस्थळाला भेट द्यावी.